Het begint met een lijnenspel

Door Carmen Walman

Adje Langen-de Jong is een geboren en getogen Beekse. Een energieke en enthousiaste ambachtelijk tekenaar van 79 jaar. Hoewel Adje van mening is dat haar werken niet onder de categorie ambacht vallen maar meer onder de categorie kunst, laten we deze discussie voor wat het is.

Ze vertelt dat het geen besluit is geweest om tekenaar te worden. Maar dat het is voortgekomen uit het creatieve gezin waarvan ze deel uitmaakte, en de ontwikkeling die ze heeft doorgemaakt. Hoe graag ze in haar jeugd ook mocht tekenen, knutselen, handwerken enzovoorts, haar vader en moeder waren van mening dat er eerst een vak geleerd moest worden. Naar de kunstacademie gaan kon immers altijd nog. Adje had nog een grote wens; ze wilde kleuterleidster worden, iets waar ze haar creativiteit goed in kwijt kon. Met veel plezier heeft ze dit beroep vele jaren kunnen uitoefenen.

In de eerste jaren van haar huwelijk heeft Adje de opleiding tot vakdocent Handvaardigheid en Textiele werkvormen gevolgd en afgerond, waar tot haar genoegen het vak tekenen een grote component was. De wens om naar de kunstacademie te gaan, maakte plaats voor tekenlessen bij Richard Lemaire (Expositie Richard Lemaire | Prinsenbeeknieuws). Ze heeft daar de technieken geleerd waar ze tot op de dag van vandaag de vruchten van plukt en enorm dankbaar voor is.

Zolder
De zolder is haar vaste werkplek, met prettig licht en alle ruimte om de boel de boel te laten. Een werk begint met het tekenen van lijnen. En als vanzelf ontstaat er een lijnenspel waar Adje figuren in ontdekt en figuren in tekent. Het is een proces van accentueren van lijnen en weggummen van lijnen die overbodig zijn. De uiteindelijke tekening neemt Adje over met overtrekpapier. Door de overgenomen afbeelding omgekeerd op het tekenpapier of aquarelpapier te leggen en nogmaals over te trekken, verschijnt de tekening op het gewenste papier. Veranderingen zijn dan nog altijd mogelijk.

Verder komen er alleen professionele potloden en kleurpotloden aan te pas. Het is een proces dat weken in beslag neemt, soms korter. En geduld en doorzettingsvermogen vraagt. Pas als ze meent dat er niets meer aan te veranderen valt, en er geen aanpassingen meer nodig zijn, krijgt het werk 'het stempel' gereed. Echtgenoot Wim maakt er vervolgens een foto van, plaatst deze op de website (www.adjelangen.jimdo.com) en lijst het werk in. Een mooie samenwerking waarin de creativiteit van beiden een rol speelt.

Werk groeit onder haar handen
In principe werkt Adje niet aan de hand van een voorbeeld, maar groeit het werk onder haar handen. Inspiratie doet ze op uit alles wat voorbij komt; denk aan een museumbezoek, een televisieprogramma, de natuur, een tijdschrift of mensen in het algemeen. Notitieboekjes vol met aantekeningen en tekeningen zijn het gevolg. Blijkbaar slaat ze al deze informatie onbewust op. Het komt namelijk voor dat ze haar notitieboekjes doorkijkt en met een blik van herkenning concludeert dat ze zonder dat ze zich ervan bewust was een inspiratiebron heeft verwerkt in haar werk. Een werk dat als cadeau dient, kent een andere insteek; dan speelt de persoon of de gelegenheid een duidelijke rol in het creatieve proces.

Mensen menen soms invloeden van of raakvlakken met Jugendstill of Escher in de werken van Adje te zien, maar door de jaren heen heeft ze toch echt haar eigen stijl, haar eigen handtekening, ontwikkeld. Kenmerkende elementen in haar werk zijn eivorm(en), cirkels en gezichten. Zowel in zwart/wit als in zachte kleurtinten.

Dierbaar
Alle werken zijn Adje even dierbaar, maar het werk uit 2012 dat in de hal van het woonhuis hangt (zie foto), heeft misschien toch een streepje voor. Het stelt het huwelijk voor. Een groot werk met een prachtig lijnenspel vol symboliek. De vissen in het water staan bijvoorbeeld symbool voor 'je als een vis in het water voelen' binnen het huwelijk; de muizen staan symbool voor 'verrassingen en eventuele tegenslagen', de wolken staan symbool voor 'donkere wolken die soms boven het huwelijk komen te hangen'.

Actief en creatief
Adje hoopt nog vele jaren samen met Wim op de huidige manier door te mogen gaan. Actief en creatief, zowel samen als los van elkaar dingen ondernemen en doen. Adje bruist van de energie en heeft nog vele ideeën. De creativiteit beperkt zich niet alleen tot het ambachtelijk tekenen; ze maakt ook (kunst)werken van textiel en brons. En sinds een paar weken is ze een nieuwe techniek aan het toepassen. Een op canvas doorgedrukte tekening, al dan niet ingekleurd, om vervolgens met de naaimachine over lijnen heen te stikken. Een combinatie van tekenen en stikken met de naaimachine.

Diverse werken zijn op exposities te bewonderen geweest. En dat gebeurt ook weer op 6 en 7 april bij De Nispenhoeve tijdens de Kunstroute Prinsenbeek.

Volg je eigen ideeën
Volg je eigen ideeën en ontwikkel je eigen handtekening, is een tip van Adje voor de beginnende tekenaar. Je moet er gevoel voor hebben en het graag willen doen; de ontwikkeling komt dan vanzelf. Het is mooi om iets onder je vingers te zien ontstaan. En een interessant proces om met 'fouten' te gaan spelen, zodanig dat het tot iets moois leidt. Een proces dat ze nu bij schoondochter Annemarieke en kleindochter Emma ziet ontstaan, en waar ze enorm van kan genieten.